HAYATTA KALANLARDAN KARAPET HAKOBYAN VE SEDRAK MİSAK- YAN’IN, VAN SANCAĞININ ALCAVAZ KAZASINDAKİ KOÇERER KÖYÜ KATLİAMIYLA İLGİLİ TANIKLIKLARI
12 Ağustos 1916, Oşakan
Köylülerimizin büyük bir kısmı şimdi Ecmiadsin’de yaşıyor. Papaz ise Nor Bayazet’tedir, [kendisinden] daha iyi bilgi alabilirsiniz.
Köyün eski ve şimdiki durumu. Köyümüzün 25 hane Ermeni sakini vardı; 400 kadar koyunu, 200 sığırı, 20-30 camızı, 17 atı, 100 ineği, 30 eşeği, 1.000 khalvarlık ekilen toprağı, 250 araba (bard) darı samanı, 10 üzüm bağı, 15 kutanı, 20 kağnısı, 3 su değirmeni vardı.
Köyün tüm mal varlığı şimdi yağmalanmış, köy de kundaklanmış ve viranedir.
Köyün katliamı. Avetum (dinî yortu) gecesi, zaptiye şefi Mehmet Efendi 20 zaptiyeyle köye gelerek, köylülerin ziraat işleriyle ilgili kaymakam tarafından bir padişah fermanı okunacağı, bundan dolayı, tüm erkeklerin Aren köyüne gitmeleri gerektiğini bildirdi. Erkekler, Mehmet Efendi’’yi takip ederek köyden çıktığında, daha Aren’e varmadan hepsi de birbirlerine bağlanarak, Porki Gölü yakınında, Guzel’in erkekleriyle birlikte vuruldular. Cesetler 40 gün böyle kaldıktan sonra, Türkler üzerlerini hafifçe kumla örttü. Katliamdan sonra, köyün tüm kadın ve çocuklarını Alcavaz’a (Ardske) götürdüler, güzellerini ayırıp esir götürdüler, çirkinleri de hizmetçi olarak Türk köylerine dağıttılar. Köyümüzün 6 teknesi vardı, bunlardan 4’üne hükümet tarafından el konularak bezleri (41) indirilmiş ve sahipleri katledilmişti. Teknelerden biri ise, takibattan kaçarak serbest kaldı. Bu ve biri daha, Rus ordusu geldiğinde kurtuldular. Bu iki tekne gizlice köyümüze (Koçerer) gelip, Alcavaz’dan buraya kaçmış olan Ermeni ailelerini alarak Lim Adası’na götürdü. Türkler teknelere saldırarak bir kişiyi de öldürmelerine rağmen, gemicilerin direnişi sayesinde tekne güvenli bir şekilde adaya ulaşmayı başardı.
Aren yakınlarında köyümüzden 55 erkek katledildi; 5 çocuk ve 3 kadın esir götürüldü. 20-30 çocuk açlıktan öldü, 15 kişi de ricat-göç esnasında öldü.
Günümüzde, köyümüzden kurtulmuş olan 35 kadar erkek ve 50 kadar kadm bulunmaktadır.
Göç, 15 Temmuz’da, Van-Berkri-İgdir üzerinden gerçekleşti.
Başka konularda bilgimiz yoktur.
İmzalar (Karapet Hakobyan, Setrak Minasyan)
EMA,fon 227, liste 1, dosya 432, yapraklar I arka yiizii-2, orijinal, el yazısı.