HAYATTA KALAN KHAME HAREYAN’IN, HAKKÂRİ SANCAĞININ ÇÖ- LEMERİK KAZASINDAKİ KHANANTS KÖYÜ KATLİAMIYLA İLGİLİ TANIKLIĞI
3 Ağustos 1915, Hin Nakhicevan
Anlatan, Khame Hareyan, 50 yaşlarında bir kadın, Culamerik’in (Çölemerik, Hakkâri) (Van vilayeti) Khanas köyünden, günümüzde Hin (eski) Nakhicevan’da yaşamaktadır.
Tiar’daki Süryaniler, 1915 Mayısının başlarında Kürt eşkıyalar tarafından katledildi.
Süryanilerin dinî ve siyasi lideri (8) Mar Şimon, Tiar katliamını duyarak kaçmıştı zaten. Kaçmadan önce, Ermenileri ve bizim köylüleri de (Khanas), Boğanis’te toplanmaları konusunda uyarmıştı. Biz de, Süryanilerin katledildiğini duyarak, orada toplanmayı uygun gördük. Biz oraya gitmeden önce Süryaniler terk etmişti, fakat sonra geri geldiler. Artoşlu9, Faraşin’in ve Culamerik’in Kürtleri silahsız halkın üstüne çullandı. Halk mallarını, sığırını, koyununu bırakıp, başını kurtarmanın çaresine baktı. Yüzlerce kişi, özellikle kadın ve çocuk, katledildi. Onlarca silahlı adamımız, Süryanilerle birlikte günlerce öz savunma işini tertiplediler, fakat burada da yüzlerce ceset serildi, birçoğu suda boğuldu.
Halk bu şekilde, Başkale sınırlarına kadar kırıldı, Rus ordusu burada Kürtleri yendi ve kaçırdı.
Halkın kalan kısmı Kafkasya’ya göçtü ve şimdi Yerevan ve çevresine, Gandzak, Ecmiadsin’e ve daha başka yerlere dağılmıştır.
E MA, fon 227, liste 1, dosya 424, yapraklar 2 arka yüz, orijinal, el yazısı.