Vartanuş A. Çerme: Hovsep Yusuf Karsh

Doğumu 23 aralık 1908 Mar­din, Türkiye. Çağın önemli kişilerini görüntüleyen port­re çalışmalarıyla tanınmış Kanadalı fotoğrafçı Ermeni bir ailenin çocuğuy­du. 1. Dünya Harbi olaylarından sonra 1924’de Kanada’ya göçtü ve Qebec Eyaleti’nin Sherbrooke kentinde fo­toğrafçılık yapan dayısının yanına yerleşti. Daha sonra AB D’ye gide­rek 1928-31 yılları arasında Bos­ton’da ünlü bir ressam ve portre fo­toğrafçısının yanında çalıştı. Bu ara­da bir süre sanat okulunda eğitim gördü. 1932’de Kanada’ya döndü ve Ottawa’da bir fotoğrafçının yanı­na girdi. Daha sonra onun stüdyosu­nu kiraladı. Yeni ülkesi Kanada’ya olan sevgisini göstermek için işyeri­ne “Ottawalı Karsh” adını verdi.

1935’de Kanada hükümetinin res­mi portre fotoğrafçılığına atandı. Birçok ünlünün fotoğraflarında im­zasını görmekteyiz. Bunlardan bir­kaçı; C. de Golen, W. Churchill. C. Nerwin, J.F. Kennedy, M. Kinken, B. Shaw, T. Manni, E. Hemingway, P. Picasso, H. Sibelius…

1941 ’de çektiği Sir Winston Churchill portresi, İngiliz kararlığı­nı büyük bir başarıyla yansıtıyordu ve dünya çapında ün kazandı. Derin bir ilgi ve ve emek göster­diği fotoğraflarının konularına duy­gu ve sanatın bileşimini büyük bir titizlikle yansıtmıştır.

Karsh, 1943’te İngiltere’ye gide­rek aralarında Kraliyet Ailesi üyele­ri, devlet adamları, sanatçılar ve ya­zarların da yer aldığı ülkenin örde gelen kişilerini fotoğrafladı. Çoğu kez heyecanlanır çekimler­den önce ve istediği pozu yakalayıp yansıtamayacağı paniğine kapılarak yorgun düşer ve şöyle özetler: “O çekimin başarısı bir gece önce uy­kusuz geçirdiğim saatlerin sayısı ile orantılıdır.”

İşte böyle bir geceden sonra bir fotoğrafın öyküsü şöyledir;

Hovsep Karsh, aslında gelinler, damatlar ve torunlarla beraber bir aile, tablosunu görüntülemek iste­mişti. Bunu, sarayın basın danışma­nı aracılığıyla Kraliçeye ilettiğinde olumlu bir cevap aldı. Kararlaştırılan günde fotoğrafın çekileceği Buckhingham’a giden Karsh, beklenmedik bir sürprizle karşılaştı. Sarayın kütüphanesinde, Kraliçe Elizabeth ve eşi ile dört to­runundan başka kimse yoktu. Krali­çe Elizabeth, Hovsep Karsh’ın yüzündeki ifadeyi fark etti ve ona bir açıklama yapma gereğini duydu: “Kocam ve ben çocuklarımızla birlikte fotoğraf çektirmeyi düşünmedik. Çocuklarımız artık bi­rer aile sahibi ki­şiler. Bundan sonra bizim için torunlarımız önemli. Onlarla birlikte olduğu­muz zaman biz de gençleştiğimi­zi hissediyoruz.” Bu fotoğrafın yansıttığı mutlu­luk daha sonra fotoğraf sergile­rinde “Saraylı torunlar” adıyla özel bir yer tuta­caktır.

Daha sonra dünya önderlerinin portrelerini çekmeyi sürdürdü. 1960’lı yıllarda eski Sovyetler’e da­vet edilerek N. Kruşçev ve Yuri Gagarin’in fotoğraflarının çekilmesi is­tendi.

1960’da Ottawa’da Kanada Ulu­sal Galerisi’nde New York Eyale­tinin Rochester kentindeki George Eastman Evi’nde ve Güney Afri­ka’da Natal Üniversitesi’nde kişisel sergiler açtı. Yapıtları Montreal’de­ki 1967 Dünya Fuarı Expo 67’de Ontario Pavyonunda sergilendi. Ki­tapları arasında Faces Of Destiny (1946: Kaderin Yüzleri), Portrait of Greatness (1959: Büyüklerin Portreleri), In Search of Greatness (1962: Büyüklerin Peşinde), Karsh Portfolio (1967: Karsh Albümü), Faces of Our Time (1971: Çağımızın Yüzle­ri), Karsh Portraits (1976: Karsh in Portreleri), Karsh Canadians (1978: Karsh’ın Kanadalıları) ve Karsh: A Fifty Year Retrospective (1983: Karsh: Elli Yılın Öyküsü) sayılabilirler.

Kaynaklar:

  1. Ana BritannicaGenel Kültür

Ansiklopedisi, Cilt 18 S. 221

  1. Ermenistan Ansiklopedisi, 1986 Yereuan Cilt 12 S. 430
  2. Bay kar Dergisi         Mart 1977 S.
  3. Hürriyet Gazetesi 10 Mart 1988